बाजुरा : दशैं–तिहार जस्ता ठूला चाडपर्वलाई लक्षित गरी सरकारले प्रत्येक वर्ष सञ्चालनमा ल्याउने सुविधा पसल यसपालि पनि बाजुरामा सक्रिय छ। तर, उपभोक्ताले आश गरेअनुसार नुन, तेल, चिनी, गेडागुडी, मसला लगायत दैनिक उपभोग्य वस्तु उपलब्ध नहुँदा सुविधा पसलको उद्देश्य नै प्रश्नवाचक बनेको छ। हालसम्म सुविधा पसलमा चामल मात्र बिक्रीमा राखिएको छ, जसले उपभोक्तालाई ‘सुविधा’ भन्दा बढी निराशा दिएको छ।

उपभोक्ताको निराशा

जिल्लाको सदरमुकाम मार्तडीमा सुविधा पसलमा सामान किन्न आएका रामे गाविसका एक कृषकले भने, “चाडपर्वमा सुविधा पसल आयो भनेर खुसी भयौं। तर पसलमा चामल बाहेक अरू केही छैन। चामल त गाउँघरमै भेटिन्छ, हामीलाई त तेल, नुन, दाल, चिनी चाहिएको हो।”

यस्तै स्थानीय उपभोक्ता समूहका एक सदस्यको भनाइ छ, “चाडबाडमा सहुलियतमा पाइन्छ भनेर धेरैजना यसतर्फ आकर्षित हुन्छन्। तर वस्तु नै उपलब्ध नहुँदा उपभोक्ता धोका खाएको महसुस गर्छन्।”

बजार नियन्त्रणमा असर

बाजुरामा पर्वतिहारी समयमा नुन, तेल, दाल, चिनी, मसला जस्ता वस्तुहरूको मूल्य कृत्रिम रूपमा बढाउने प्रवृत्ति रहँदै आएको छ। सुविधा पसलको मुख्य उद्देश्य नै बजार नियन्त्रण गर्नु र उपभोक्तालाई राहत दिनु हो। तर, चामल मात्रै सीमित हुँदा यो उद्देश्य पूरा हुन सकेको छैन। व्यापारीहरूले भने अवसर पाएर अन्य खाद्य वस्तु मनपरी मूल्यमा बेचिरहेको स्थानीयहरूको आरोप छ।

सहकारीतर्फको कमजोरी

नेपाल खाद्य व्यवस्था तथा सहकारी संस्थाले जिल्ला स्तरीय कार्यालयमार्फत सुविधा पसल सञ्चालनमा ल्याए पनि आपूर्ति व्यवस्थापनमै कमजोरी देखिएको छ। सम्बन्धित कार्यालयका एक कर्मचारीले भने, “मुख्यालयबाट पठाउनुपर्ने अन्य वस्तु ढिला भएकाले अहिले चामल मात्रै बिक्रीमा छ। केही दिनमै अरू पनि आउने आशा गरिएको छ।” तर, उपभोक्ताले भने दशैंकै भीडमा सामान आउन ढिला हुनु सुविधा पसलको सारसँगै उपभोक्तामाथि गरिएको मजाक भएको बताएका छन्।

राहत कि दिखावटी पहल ?

सरकारले दशैं, तिहार, चाडपर्वमा प्रत्येक जिल्लामा सुविधा पसल सञ्चालन गर्ने घोषणा गर्छ, तर कार्यान्वयनको स्तर कमजोर हुन्छ। वस्तुहरू समयमा नआउने, वितरणमा असमानता हुने र कतिपय ठाउँमा पसल नै बन्द हुने समस्या हरेक वर्ष देखिन्छ। यसरी हेर्दा सुविधा पसल उपभोक्ता राहतभन्दा बढी दिखावटी पहल मात्रै भएको उपभोक्ता अधिकारवादीहरूको टिप्पणी छ।

उपभोक्ता अधिकारमाथि प्रहार

संविधानले उपभोक्तालाई उचित मूल्य र गुणस्तरीय वस्तु पाउने अधिकार सुनिश्चित गरेको छ। तर, व्यवहारमा सुविधा पसल जस्तो कार्यक्रमले उपभोक्तालाई अझै बेवास्ता गरेको महसुस भएको छ। विशेषगरी दुर्गम जिल्ला बाजुराका नागरिक, जहाँ पहुँच र मूल्य दुवै समस्याग्रस्त छन्, त्यहाँ यस्तो कार्यक्रम परिणाममुखी नभई कर्मकाण्डमै सीमित हुनु उपभोक्ता अधिकारमाथिको ठट्टा सरह भएको टिप्पणी गरिन्छ।

निष्कर्ष

दशैं लक्षित सुविधा पसलले नाम मात्रै धारण गरेर उपभोक्तालाई भ्रमित गर्ने काम नगरोस् भन्ने चेतावनी उपभोक्ता समूहहरूले दिएका छन्। सरकार र सहकारीतर्फका निकायहरूले चाँडै नै आवश्यक सबै उपभोग्य वस्तु उपलब्ध गराएर सुविधा पसललाई सार्थक बनाउन आवश्यक छ। अन्यथा, सुविधा पसल ‘सुविधा’ नभई ‘दिखावटी पसल’ को संज्ञा पाउने निश्चित छ।